​”ಕಾಪುದಪ್ಪೆ” ಮಾರಿಯಮ್ಮ~ಕೆ.ಎಲ್.ಕುಂಡಂತಾಯ

.ದಂಡಿನಮಾರಿ​: ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರಗಳಾಗಿ ವಿಜಯನಗರದ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಬಳಿಕ‌ ಕೆಳದಿಯ ನಾಯಕರು ತುಳು ನಾಡಿನ ಅಧಿಕಾರ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಹಿಡಿದ ಕಾಲಘಟ್ಟವನ್ನು ಮಾರಿಯ ಪ್ರವೇಶಕಾಲವೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸ ಬಹುದು. ಲಿಂಗಣ್ಣ ಕವಿಯ “ಕೆಳದಿನೃಪ ವಿಜಯ” ಗ್ರಂಥದ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ‌ ಕ್ರಿ.ಶ. 1743ರಲ್ಲಿ ಬಸಪ್ಪನಾಯಕನು ಕಾಪುವಿನ ಸಮುದ್ರತೀರದಲ್ಲಿ “ಮನೋಹರಗಡ” ಎಂಬ ಸಣ್ಣಕೋಟೆಯನ್ನೂ (ಲೈಟ್ ಹೌಸ್ ಪಕ್ಕದ ಹೆಬ್ಬಂಡೆ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಡದ ಕೆಂಪುಕಲ್ಲಿನ ಅವಶೇಷವಿದೆ) ಮಲ್ಲಾರಿನಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯನಿಲ್ಲುವುದಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಕೋಟೆಯೊಂದನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿ ದನೆಂಬ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಿವರಗಳ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಕಾಪುವಿಗೆ ಸೇನೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಂದ  “ದಂಡಿನಮಾರಿ” ಎಂದು “ಮಾರಿ”ಯ ಆಗಮನವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು. ವಿಜಯನಗರದ ಕಾಲದಲ್ಲೆ ಕೋಟೆ ಇತ್ತು ,ಅದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಜೀರ್ಣಗೊಂಡಿತ್ತು, ಆ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಸಪ್ಪನಾಯಕ ಪುನಾರಚಿಸಿದ ಎಂಬ ಮಾಹಿತಿಯೂ ಇದೆ .

ಮಾರಿ ಗುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ‘ದಂಡಿನಮಾರಿ’ ಎಂಬ ಸಂಬೋಧನೆ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಕೋಟೆಮನೆ, ರಾಣ್ಯದವರು( ರಣ ವೀರರು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ) ಮುಂತಾದ ಪಂಗಡದವರು ಇಂದಿಗೂ ಮಲ್ಲಾರು ಕೋಟೆಯ (ಕೋಟೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಾಶವಾಗಿದೆ) ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ಇವರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲೆ “ಮಾರಿಪೂಜೆ” ನೆರವೇರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಮಾರಿ ಆರಾಧನೆಯ ಮೂಲದ ಕಡೆಗೆ ಗಮನಹರಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಇವರೆಲ್ಲ ಕನ್ನಡ ಭಾಷಿಕರೆನ್ನುವುದು ಮುಖ್ಯ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ‘ಕಾಪುವಿನ ಮಾರಿ’ಸೇನೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಂದ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ಪುಷ್ಟೀಕರಿಸಬಹುದು.

 

“ಗದ್ದುಗೆ”ಯೇ ಮೂಲ ಸನ್ನಿಧಾನ: ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರ ಮಾತ್ರ ಪೂಜೆ. ಕೋಟೆಯವಳಾದ್ದರಿಂದ ಕೋಟೆಗೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟವರಿಂದ ಗದ್ದುಗೆ ತಂದು ಪೂಜೆ. ಕೇವಲ ಗದ್ದುಗೆ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಚಪ್ಪರಹಾಕಿ ಮಾರಿಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಮಾರಿಪೂಜೆ ಬಳಿಕ ಚಪ್ಪರಕ್ಜೆ ಬೆಂಕಿ ಕೊಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಗದ್ದುಗೆಯೇ ಮಾರಿಯ ಆರಾಧನೆಯ ಮೂಲ ಸನ್ನಿಧಾನ ಎನ್ನಬಹುದು. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಳವಾಯಿತು . ಮಾರಿಗುಡಿಯಾಯಿತು‌. ಮಾರಿ > ಮಾರಿಯಮ್ಮನಾದಳು. ಗುಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸದೃಶವಾದಾಗ ಮಾರಿಯಮ್ಮ ದೇವರಾದಳು. ಕಾಲ ಕಾರಣವಾಗಿ ಒಂದು ಗುಡಿ ಮೂರು ಗುಡಿಯಾಯಿತು. ಅವು ದೇವಸ್ಥಾನಗಳೆಂದೇ ಒಪ್ಪಲಾಯಿತು.

ಮೂರು ಗುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ನವರಾತ್ರಿ: ಶ್ರೀ ಹಳೇ ಮಾರಿಯಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಪ್ರತಿ ದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ :ಶ್ರೀ ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಪಾರಾಯಣ, ನವದುರ್ಗಾ ಪೂಜೆ, ಪ್ರಸನ್ನ ಪೂಜೆ, ಗದ್ದಿಗೆ ಪೂಜೆ, ಹೂವಿನ ಪೂಜೆ. ಶಾರದಾ ಪೂಜೆ. ಶುಕ್ರವಾರ  ದುರ್ಗಾಷ್ಟಮಿ,ದುರ್ಗಾ ನಮಸ್ಕಾರ ಪೂಜೆ. ಸೋಮವಾರ : ವಿಜಯ ದಶಮಿ, ಕಲಶ ವಿಸರ್ಜನೆ. ಅ.27ಮಂಗಳವಾರ: ಚಂಡಿಕಾಯಾಗ . (ಕೊರೊನಾ ಕಾರಣವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳು ಸರಳ)

ಹೊಸ ಮಾರಿಗುಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ಮಾರಿಗುಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಒಂದೆ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆ ನೆರವೇರುತ್ತವೆ  :ಇಲ್ಲಿ ನೆರವೇರುವ ನವರಾತ್ರಿ ಆಚರಣೆ ಕಲಶ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ. ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಮಂಗಳ ಧ್ವನಿ,  ಹಿಂದಿನ ದಿನದ ಕಲಶ, ಅಲಂಕಾರ ವಿಸರ್ಜನೆ. ಉಷಃಕಾಲ ಪೂಜೆ, ಹೊಸ ಕಲಶ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ. ಗಣಯಾಗ, ಶಕ್ತಿಯಾಗ. ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಕಲ್ಪೋಕ್ತ ಪೂಜೆ, ದೇವಿಮಹಾತ್ಮ್ಯೆ ಪಾರಾಯಣ, ಪೂಜೆ ಸುವಾಸಿನಿ ಆರಾಧನೆ. ರಾತ್ರಿ – ದುರ್ಗಾನಮಸ್ಕಾರ, ಕಲ್ಪೋಕ್ತ ಪೂಜೆ, ಏಕಾಂತ ಸೇವೆ. ನವರಾತ್ರಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಂಗಳವಾರಗಳು ಬಂದರೆ ಒಂದನೇ ಮಂಗಳವಾರ ಕದಿರುಕಟ್ಟುವುದು. ಎರಡನೇ ಮಂಗಳವಾರ ಚಂಡಿಕಾ ಯಾಗ ಮತ್ತು ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ . ಒಂದೇ ಮಂಗಳವಾರವಾದರೆ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಕದಿರು ಕಟ್ಟುವುದು,  ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಚಂಡಿ ಕಾಯಾಗ – ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ. ನವರಾತ್ರಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದುರ್ಗಾದೇವಿ, ಆರ್ಯಾದೇವಿ, ಭಗವತೀದೇವಿ, ಕುಮಾರೀ ದೇವಿ, ಅಂಬಿಕಾದೇವಿ, ಮಹಿಷಮರ್ದಿನಿ, ಚಂಡಿಕಾದೇವಿ, ಸರಸ್ವತೀದೇವಿ, ವಾಗೀಶ್ವರೀದೇವಿ, ಮೂಲದೇವಿ ಯಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಿ ಪೂಜಿಸುವ ಅನುಸಂಧಾನ ಎರಡೂ ಸನ್ನಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಈ ವರ್ಷಕೊರೊನಾ ಕಾರಣವಾಗಿ ಅನ್ನಸಂತರ್ಪಣೆ ನಡೆಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಉಳಿದಂತೆ  ನವರಾತ್ರಿಕಾಲದ ಸರ್ವಸೇವೆ, ಪೂಜೆಗಳು  ಯಥಾಸಾಂಗವಾಗಿ ನೆರವೇರುತ್ತಿವೆ)

ಮನುಕುಲವನ್ನು ಬಾಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಹಾವ್ಯಾಧಿಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿ ಪ್ರಜಾವರ್ಗಕ್ಕೆ ಆಯುರಾರೋಗ್ಯವನ್ನು,
ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸುವಂತೆ ಮಾರಿಯಮ್ಮನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸೋಣ .